fot. Fotolia.comW dniach 21–23 maja 2018 r. w Centrum Szkoleniowym ORE odbyło się szkolenie poświęcone edukacji włączającej w szkołach i placówkach ogólnodostępnych na II etapie edukacyjnym. Celem przedsięwzięcia było zapoznanie uczestników z rozwiązaniami, które służą efektywnemu wsparciu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), oraz upowszechnienie wiedzy w zakresie realizacji edukacji włączającej.
Dr hab. prof. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Dorota Podgórska-Jachnik przedstawiła najistotniejsze założenia edukacji włączającej w kontekście praw uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnościami. Zaprezentowała kluczowe działania w organizowaniu pracy szkoły na II etapie edukacyjnym. Podczas wystąpienia Profesor omówiła kwestie intensywnej pomocy w systemie edukacji włączającej oraz różne formy organizacji kształcenia, wychowania i opieki uczniów ze SPE w odniesieniu do wybranych aktów prawnych. Uczestnicy analizowali zapisy prawa oświatowego umożliwiające organizowanie wsparcia dla uczniów ze SPE, a także dla ich rodziców. Prelegentka zwróciła także uwagę na najważniejsze uprawnienia rodziców uczniów z niepełnosprawnościami w systemie edukacji włączającej oraz wspieranie ich w decyzjach dotyczących kształcenia ich dzieci.
Kolejny moduł dotyczył roli wychowawcy w rozpoznawaniu i zaspokajaniu potrzeb uczniów. Magdalena Jurewicz omówiła ją w odniesieniu do uczniów nieposiadających opinii lub orzeczenia. Poszukiwała z uczestnikami odpowiedzi na pytania, jak w ramach codziennej pracy nauczyciela z klasą zbierać informacje o wychowankach i jak je wykorzystywać na rzecz wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Prowadząca podkreśliła, że kompetencje własne wychowawcy, jak również wiedza o uczniach, są niezbędne do sprawnej pracy i wspierania ich rozwoju społeczno-emocjonalnego.
W drugim dniu szkolenia odbyły się trzy moduły. Małgorzata Świderska poprowadziła warsztat, podczas którego omówiono proces adaptacji i wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi po przejściu na II etap edukacyjny. Poruszono zagadnienia dotyczące tworzenia pozytywnego klimatu szkoły i warunków sprzyjających włączaniu uczniów ze SPE do grupy rówieśniczej. Prelegentka zaprezentowała uwarunkowania dobrej adaptacji na podstawie badań przeprowadzonych przez Renatę Michalak, opisanych w publikacji Dziecko u progu edukacji przedmiotowej. Studium teoretyczno-empiryczne. Podczas pracy warsztatowej uczestnicy w grupach szukali odpowiedzi na pytania, jakie działania możemy podjąć w celu wsparcia uczniów ze SPE podczas przejścia na II etap edukacyjny i czego potrzebujemy w tym procesie. Każda z grup rozważała problem z punktu widzenia innych podmiotów: nauczycieli, dyrektorów, specjalistów, rodziców i uczniów. Następnie uczestnicy prezentowali na forum grupy wyniki swojej pracy i wyciągali wnioski do wykorzystania w pracy z uczniami.
W kolejnych modułach Katarzyna Szczepkowska-Szczęśniak pogłębiła wiedzę uczestników w zakresie wykorzystania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU) i indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET) do rozpoznawania i zaspokajania potrzeb edukacyjnych uczniów ze SPE oraz organizacji kształcenia specjalnego. Podczas zajęć przedstawione zostały praktyczne rozwiązania przydatne przy konstruowaniu WOPFU i IPET, uczestnicy mieli możliwość dzielenia się doświadczeniami i poszerzenia wiedzy z zakresu wykorzystania tych dokumentów jako podstawy do codziennej pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W czasie warsztatów doskonalono także umiejętności zastosowania różnych metod i sposobów pracy w celu dostosowania wymagań edukacyjnych zależnie od potrzeb ucznia oraz indywidualizacji procesu nauczania. Zaprezentowane zostały różne metody, które można wykorzystywać w bieżącej pracy nauczyciela z uczniami ze SPE.
W trzecim dniu szkolenia odbyły się dwa moduły. Małgorzata Świderska zapoznała uczestników z rozumieniem partnerstwa w literaturze oraz wynikami badań w zakresie współpracy z rodzicami. Podczas pracy warsztatowej dotyczącej roli rodziców w organizacji wsparcia uczniów ze SPE prowadząca zainspirowała uczestników do poszukiwania efektywnych form współpracy z rodzicami uczniów, szczególnie uczniów ze specjalnymi potrzebami. Wspólnie sformułowano oczekiwania dotyczące współpracy rodziców i nauczycieli, określono, czego w tej relacji mogą obawiać się rodzice, a jakie niepokoje towarzyszą nauczycielom. Podjęto próbę wybrania działań, które przyczynią się do efektywniejszej współpracy i lepszej organizacji wsparcia dla uczniów ze SPE.
Podczas zajęć dotyczących doradztwa zawodowego w szkole podstawowej Szymon Szczepocki omówił kontekst formalny doradztwa na II etapie edukacyjnym, przedstawił obowiązki doradcy zawodowego, sposoby organizowania zajęć indywidualnych grupowych oraz zaprezentował przykładowe aktywne metody pracy z uczniami.
Szkolenie zostało pozytywnie ocenione przez uczestników. Podkreślano znaczenie upowszechniania wiedzy na temat edukacji włączającej i wdrażania jej na każdym etapie edukacyjnym.
Opracowanie: Monika Dobrowolska
