1 września 1939 roku rozpoczął się niemiecki atak na Polskę. Jednym z pierwszych bombardowanych miast był Wieluń. Zniszczeniu uległo około 75% zabudowy miasta, zginęło wielu bezbronnych ludzi. Również 1 września 1939 roku do Zatoki Gdańskiej wpłynął pancernik Schleswig-Holstein i rozpoczął ostrzał polskiego garnizonu na Westerplatte.
Wojska III Rzeszy przekroczyły granicę II RP, niszcząc szlabany i polskie symbole państwowe. Działania wojenne trwały nieprzerwanie blisko 6 lat. Wojna pochłonęła miliony ofiar. W dniu niemieckiego ataku prezydent Ignacy Mościcki wydał orędzie do Polaków, zakończone słowami:
„(…) Cały Naród Polski, pobłogosławiony przez Boga, w walce o swoją świętą i słuszną sprawę, zjednoczony z Armią, pójdzie ramię przy ramieniu do boju i pełnego zwycięstwa.”
1 września br. w Warszawie Prezydent Andrzej Duda będzie gospodarzem międzynarodowych obchodów upamiętniających 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. W uroczystościach weźmie udział ok. 40 delegacji zagranicznych.
Tego samego dnia nad ranem w Wieluniu, jednym z pierwszych zbombardowanych w 1939 r. polskich miast, pamięć ofiar wojny wspólnie uczczą Prezydenci Polski i Niemiec. Więcej informacji na stronie internetowej Prezydenta RP.
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku przygotowało i opublikowało program wydarzeń obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
Instytut Pamięci Narodowej uruchomił portal edukacyjny 1wrzesnia39.pl w całości poświęcony kampanii 1939 roku. Jego rdzeń stanowi kalendarium wydarzeń, na stronie można przeczytać także artykuły o przebiegu kampanii oraz jej rezultatach. Informacje dotyczą zarówno agresji niemieckiej, jak i sowieckiej.
____________________________
W zasobach edukacyjnych ORE mamy lekcje na temat wydarzeń poprzedzających wybuch II wojny światowej i jej przebiegu. Można je znaleźć w e-podręczniku „Ważn@historia. Szkoła ponadgimnazjalna” na platformie epodreczniki.pl.
Przytaczamy niektóre fragmenty:
24 października 1938 roku podczas spotkania Joachima von Ribbentropa, niemieckiego ministra spraw zagranicznych, z Józefem Lipskim, ambasadorem polskim w Berlinie, po raz pierwszy padły „propozycje terytorialne” wobec Polski. III Rzesza oczekiwała od II RP zgody na włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy oraz przeprowadzenia eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej przez Prusy Wschodnie. Minister zapewnił też, że Polska będzie miała zagwarantowany dostęp do portu gdańskiego i gwarancję swoich praw w Gdańsku. „Propozycję” powtórzono podczas spotkania Hitlera i ministra spraw zagranicznych Józefa Becka w styczniu 1939 roku. Strona polska nie wyraziła na nią zgody. W marcu 1939 roku pojawiło się ultimatum niemieckie, które Polska zdecydowanie odrzuciła.
Gdy Hitler przekonał się, że Polska nie spełni żądań Niemców, a państwa zachodnie nie udzielą jej wsparcia, konflikt wojenny był już nieunikniony.
Hitler podjął akcję propagandową, która miała zrzucić odpowiedzialność za rozpoczęcie działań zbrojnych na Polskę. Służył temu atak na niemiecką radiostację w Gliwicach. Miasto leżało w 1939 roku na terenie Niemiec. Przebrani w mundury polskie esesmani opanowali radiostację i nadali w języku polskim audycję wzywającą Polaków do powstania przeciwko Niemcom. Dla uwiarygodnienia napadu upozorowano nawet walkę. Na miejscu pozostawiono martwych więźniów ubranych w polskie mundury. Niemcy starali się jak najbardziej nagłośnić to wydarzenie i wkrótce ogłosili, że Polacy po raz kolejny podjęli działania przeciwko Niemcom.
Układ Ribbentrop-Mołotow był ostatnim etapem przygotowań Niemiec do wojny z Polską.
W tym samym e-podręczniku są także dostępne cenne relacje świadków tamtych dramatycznych wydarzeń. Fragmenty relacji kpt. Franciszka Dąbrowskiego na temat obrony Westerplatte:
3 września
O świcie spada na nas nowa lawina ognia i żelaza. Ogień artylerii miał charakter nękający, zatrzymuje się dłużej na budynku koszar.
Kanonada zrywa się o godz. 7.00, natarcie, które teraz następuje, jest ostrożne i ma raczej charakter rozpoznawczy. Niemcy badają nasze możliwości obrony. Potem panuje znowu względny spokój.
Radio donosi o walce powietrznej nad Toruniem […] i niezmienne słowa „Westerplatte jeszcze się broni”.
4 września
Po nocy, która minęła spokojnie, znaleźliśmy się znowu pod ostrzałem artylerii „Schleswiga” i baterii lądowych z Brzeźna oraz Wisłoujścia […].
O godz. 17.00 rozpoczyna się bardzo silne natarcie hitlerowskie. Tym razem naciera po raz pierwszy Wehrmacht. Jest to doborowa jednostka kadrowa Sturmpionierbatalion z Dessau. Natarcie odparto […].
Obsady bojowe koszar, wartowni oraz placówek walczą bez luzowania, pozbawione ciepłej strawy i snu. Wszyscy odczuwają duże wyczerpanie fizyczne i nerwowe.
Źródła:
Strona internetowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Strona internetowa Muzeum II Wojny Światowej
Portal edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej
