Znaczenie edukacji włączającej dla systemu oświaty i efektywniejszej inkluzji społecznej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) oraz dbałość o jej jakość w szkołach i placówkach były tematami konferencji, która odbyła się 16 lutego 2018 r. w Ośrodku Rozwoju Edukacji.
Spotkanie otworzyła Wicedyrektor ORE Marzenna Habib. Witając gości, prelegentów i uczestników, podkreśliła, że celem edukacji włączającej jest udostępnienie całego systemu edukacji, w którym nauczyciele i uczniowie mają szansę przyjąć wyzwania płynące z różnorodności. Należy traktować ją jako potencjał, aby każdy uczeń w szkole znajdującej się najbliżej miejsca zamieszkania mógł osiągać sukces na miarę swoich możliwości. Wicedyrektor przypomniała także, że w bieżącym roku szkolnym promowanie edukacji włączającej jest jednym z kierunków polityki oświatowej państwa.
Ministerstwo Edukacji Narodowej reprezentowały Joanna Wilewska – Dyrektor Departamentu Wychowania i Kształcenia Integracyjnego oraz Elżbieta Neroj – Radca Generalny Ministra Edukacji Narodowej.
Polska jest jednym z 31 krajów członkowskich Europejskiej Agencji ds. Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej, której rekomendacje przedstawiła Elżbieta Neroj. W dokumencie „Pięć kluczowych przesłań dla edukacji włączającej. Od teorii do praktyki” Agencja przypomina, że „wszystko, co dobre dla uczniów z SPE, dobre jest dla wszystkich uczniów”. Wysokie kwalifikacje nauczycieli oraz ich gotowość do uczenia się przez całe życie, dobre systemy wsparcia i mechanizmy ich finansowania, a wszystko to w oparciu o wiarygodne dane dotyczące edukacji włączającej w każdym z krajów – oto czynniki sprzyjające efektywności edukacji włączającej. Elżbieta Neroj odniosła się także do kierunków zmian w nowym prawie oświatowym w kontekście edukacji włączającej.
Kierownik formy doskonalenia – Jolanta Rafał-Łuniewska, nawiązując do wystąpienia kolejnego prelegenta, zwróciła uwagę, że edukacja włączająca (inkluzyjna) jest oparta na prawie wszystkich uczniów do edukacji. Zaspokaja ono podstawowe potrzeby edukacyjne, wzbogaca życie oraz tworzy okazję do „bycia razem mimo różnic”, ale przede wszystkim zapewnia równy start życiowy uczniom ze SPE. Właśnie dlatego tak istotne stają się w edukacji włączającej efektywne wsparcie dla tych uczniów i jakość pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole.
Krystyna Mucha – Dyrektor Wydziału Kształcenia Ogólnego w Mazowieckim Kuratorium Oświaty omówiła monitorowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej i kształcenia specjalnego przez pryzmat nadzoru pedagogicznego.
Następnie prof. Barbara Skałbania w swoim krótkim wykładzie przedstawiła istotę edukacji włączającej oraz różnicę między kształceniem integracyjnym a włączającym.
W konferencji wziął udział także zespół badawczy Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach w składzie: dr Mirosław Rutkowski, dr Anna Ozga i dr Karol Bidziński. Zaprezentowali oni wyniki badań dotyczących wdrażania edukacji włączającej w szkołach województwa świętokrzyskiego i przybliżyli wyzwania stojące przed polską szkołą w tym obszarze.
„Przewodnik po edukacji włączającej” jako narzędzie wpierające rozwój edukacji włączającej omówiła dr Beata Rola z Mazowieckiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Zachęcała dyrektorów szkół do badania zasobów szkoły poprzez ewaluację, aby móc lepiej się przygotować do przyjęcia uczniów ze SPE.
W module „Dobre praktyki” swoimi doświadczeniami z wdrażania i realizacji edukacji włączającej podzielili się dyrektorzy szkół podstawowych:
- Urszula Skrzypczak (Szkoła Podstawowa nr 1 w Piastowie) mówiła o klimacie społecznym swojej szkoły;
- Anna Perczyńska (Szkoła Podstawowa nr 378 w Warszawie) zwróciła uwagę na ważną rolę dyrektora szkoły przy wdrażaniu edukacji włączającej;
- Ewa Szczerba (Szkoła Podstawowa nr 5 w Mińsku Mazowieckim) pokazała ogromną rolę specjalistów w szkole wdrażającej edukację włączającą.
Edyta Biernacka – liderka edukacji włączającej w województwie mazowieckim opowiedziała o zadaniach liderów. Dotyczą one realizacji szkoleń dla nauczycieli, przybliżają im znaczenie edukacji włączającej i specyfikę metodyki nauczania dla uczniów z różnymi potrzebami edukacyjnymi, a także trudny aspekt dostosowań wymagań edukacyjnych do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów w szkole ogólnodostępnej.
Jolanta Rafał-Łuniewska zwróciła także uwagę, że edukacja włączająca jest ważna nie tylko dla uczniów ze SPE. Próbując określić, czym jest edukacja włączająca dla dzieci i rodziców uczniów zdrowych, stwierdziła, że jest „okazją do uczenia się normalności. Bo dzieci niepełnosprawne są w naszym otoczeniu i mamy się uczyć relacji z nimi, mądrze udzielać pomocy, wspierać a nie wyręczać, mądrze odczytywać ich potrzeby. Wytłumaczyć trudniejsze rzeczy, zachęcić do współpracy, współdziałania, zatrzymać się nad innością drugiego. Wzajemne obcowanie jest naturalną sytuacją do uczenia się siebie, lepszego poznania swoich mocnych i słabych stron. Dla wszystkich uczestników tego procesu włączania nie będzie to jednorazowy gest, akt, działanie, ale szansa na wzrastanie w człowieczeństwie”.
W podsumowaniu Katarzyna Stępniak, kierownik Wydziału Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE podziękowała uczestnikom za udział w konferencji i przypomniała o wpływie edukacji włączającej na efektywność integracji społecznej zarówno w szkole, jak i w późniejszym życiu uczniów.
