- „Październik 1956”. Wykorzystanie filmu i wystawy o tematyce historycznej w edukacji
Realizacja: 9–11.12.2016, CS ORE w Sulejówku
Podczas szkolenia została ukazana geneza procesu tworzenia się procesów społecznych i politycznych prowadzących do Polskiego Października. Przedstawiono je w aspekcie krajowym i międzynarodowym, ukazano jego skutki (m.in. zwiększenie wolności słowa i swobód obywatelskich, destalinizacja, uwolnienie Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, wstrzymanie kolektywizacji rolnictwa, zmiany na szczytach władzy, rozłam w PAX–ie i powstanie Klubów Inteligencji Katolickiej, a także zwolnienia więźniów politycznych i ich rehabilitacja, desowietyzacja LWP – wyjazd oficerów sowieckich z marszałkiem Konstantym Rokossowskim do ZSRR) oraz proces odchodzenia od zdobyczy Polskiego Października.
W ramach szkolenia odbyła się także projekcja filmów fabularnych – o powstaniu węgierskim Wojna i miłość. Zaprezentowano też film fabularny Poznań 1956 oraz fragmenty kronik filmowych. W trakcie szkolenia wykłady wygłosili:
- dr hab. prof. UG Krzysztof Kornacki – „Pamięć historyczna w polskim kinie współczesnym”;
- dr Paweł Sasanka, naczelnik Wydziału Badań Historycznych BBH IPN – „Geneza i przebieg Polskiego Października”;
- dr Janos Tischler, dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie – „Wpływ Polskiego Października na powstanie węgierskie”.
W ramach zajęć warsztatowych Anna Równy mówiła o wykorzystaniu materiałów audiowizualnych na lekcjach historii. Przedstawiła metody i formy pracy z filmem, zaś Magdalena Czoch z IPN mówiła
o wystawie IPN „Październik 1956” jako źródle wiedzy w planowaniu i realizacji zajęć edukacyjnych.
Uczestnicy szkolenia otrzymali publikacje pomocne w zajęciach, m.in.: ZOOM7 – kino w zbliżeniu (scenariusze zajęć filmowych) – praca zbiorowa pod redakcją Anny Kołodziejczak; czasopismo „Meritum” nr 3/2016 poświęcone edukacji historycznej w szkole, Filmowe fale historii – praca zbiorowa pod red. Anny Kołodziejczak, Macieja Dowgiela i Doroty Gołębiowskiej; 1956 Polska – Węgry. Historia i Pamięć – praca zbiorowa, współautor Janos Tischler; Czy wolność to taka wielka rzecz – broszura; Gyula Gsisc; Węgierska rewolucja 1956. Pamiętnik dwunastolatka, Warszawa 2016.
- Szkolenie „Stosunki polsko-ukraińskie w kontekście zaszłości historycznych. Upamiętnianie rocznic wydarzeń historycznych”
Realizacja: 9–10 II 2017, CS ORE w Sulejówku
W ramach szkolenia zaprezentowano wykłady:
- dr hab. prof. UG Krzysztof Kornacki – „Jak do czasów Wołynia Wojciecha Smarzowskiego ukazywano relacje polsko-ukraińskie w filmie polskim?”;
- Ewa Siemaszko, badaczka ludobójstwa dokonanego na wołyńskich Polakach podczas
II wojny światowej – „Stosunki polsko-ukraińskie w okresie międzywojennym. Rzeź wołyńsko-małopolska”;
- dr Leon Popek (z-ca naczelnika Wydziału Poszukiwań IPN) – „Jak uczyć o Rzezi Wołyńskiej? Nierozliczone relacje polsko-ukraińskie i ich wpływ na współczesną i przyszłą wzajemną współpracę”;
- dr Leon Popek – „Martyrologia duchowieństwa diecezji łuckiej i Małopolski Wschodniej”.
W ramach warsztatów odbyły się zajęcia z Anną Równy – „Pamięć o Rzezi Wołyńskiej w polskim filmie fabularnym i dokumentalnym” i „Współczesne problemy społeczne i polityczne Ukraińców
w filmie dokumentalnym – propozycje metodyczne na lekcje historii i wiedzy o społeczeństwie”.
W trakcie szkolenia uczestnicy obejrzeli filmy z zakresu tematyki związanej ze stosunkami polsko-ukraińskimi.
- „Żołnierze Wyklęci”. Polskie antykomunistyczne podziemie niepodległościowe w latach 1944–1956
Realizacja: 28–29.03.2017, CS ORE w Sulejówku
W trakcie szkolenia uczestnicy zapoznali się z „Teką Edukacyjną” IPN dotyczącą podziemia niepodległościowego, zawierającą materiały dla uczniów (tablica synchronistyczna, biogramy, słownik pojęć, wybór źródeł, bibliografia, materiały dla nauczycieli (scenariusze lekcji, przykładowe tematy esejów, bibliografia) oraz tablice edukacyjne (mapy, zestawienia, zdjęcia, plakaty).
Zaprezentowany został także aktualny stan poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Ponadto uczestnicy szkolenia obejrzeli film dokumentalny Zapora zrealizowany przez IPN i spotkali się ze współautorem scenariusza Tomaszem Sudołem.
W drugim dniu zajęć uczestnicy wysłuchali dwóch wykładów:
- Tomasza Łabuszewskiego (Naczelnika Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN
w Warszawie) – „Polskie antykomunistyczne podziemie niepodległościowe – próba usystematyzowania”; - Ryszarda Śmietanki – Kruszelnickiego (Delegatura IPN w Kielcach) – „Zróżnicowanie programowe i organizacyjne podziemia niepodległościowego w latach 1945–1948 na przykładzie województwa kieleckiego”.
Oprócz „Teki Edukacyjnej” uczestnicy szkolenia otrzymali publikację IPN Wyklęci Niezłomni 1944–1963, a także kserokopie materiałów i dokumentów dotyczących tej problematyki (m.in. akty oskarżenia, notatki urzędowe UB, ulotki, grypsy z więzień itp.).
- „Państwowotwórcza rola Kościoła Katolickiego w Polsce na przestrzeni dziejów. Wykorzystanie materiałów audiowizualnych w edukacji historycznej”
W dniach 24–26 maja 2017 r. w Centrum Szkoleniowym ORE w Sulejówku odbyło się szkolenie „Państwowotwórcza rola Kościoła katolickiego w Polsce na przestrzeni dziejów. Wykorzystanie materiałów audiowizualnych w edukacji historycznej” zorganizowane przez Zespół Edukacji Historycznej i Wychowania do Wartości.
W pierwszym dniu uczestnicy – nauczyciele metodycy, nauczyciele konsultanci, nauczyciele i pracownicy bibliotek – wysłuchali następujących wykładów:
- „Chrzest Polski jako continuum – etapy rozwoju chrześcijaństwa w Polsce” i „Duchowieństwo jako warstwa intelektualna w strukturze państwa”, które wygłosił ks. dr hab. Sławomir Zabraniak z Uniwersytetu Rzeszowskiego;
- „Praca oświatowa Kościoła przeciwko indoktrynacji komunistycznej”, który zaprezentowała dr hab. prof. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) Sabina Bober, kierownik Pracowni Dziejów Mniejszości Narodowych w Europie Środkowej i Wschodniej.
W następnym dniu ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński z KUL mówił o integracyjnej roli Kościoła w czasie zaborów, zaś dr hab. prof. Uniwersytetu Gdańskiego (UG) Krzysztof Kornacki, kierownik Katedry Kultury i Sztuki Instytutu Filologii Polskiej UG, zaprezentował wykład na temat „Kino polskie wobec katolicyzmu”. Odbyły się też zajęcia warsztatowe, prowadzone przez pracowników Wydziału Edukacji Historycznej Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) – „Kościół jako azyl opozycji w okresie PRL-u. Wybrane aspekty” (dr Kornelia Banaś) oraz „Ludzie Kościoła w transformacji społeczno-politycznej Polski w latach 1980–1989” (Anna Brojer).
Na program ostatniego dnia złożyły się zajęcia warsztatowe „Człowiek religijny w polskim kinie – propozycje filmoznawcze i metodyczne z pakietu Filmoteka Szkolna” oraz „Portret Prymasa Tysiąclecia – kardynała Stefana Wyszyńskiego w polskim kinie czasów wolności”, które prowadził prof. Krzysztof Kornacki. Na zakończenie szkolenia prof. dr hab. Jan Żaryn zaprezentował wygłosił wykład na temat „Duchowieństwo polskie w okresie wojen 1914–1945 oraz w podziemiu niepodległościowym”.
Uczestnicy szkolenia otrzymali publikację „Kultura niezależna w Kościele” autorstwa Roberta Ciupy i Bogusława Tracza oraz dokumenty i inne materiały IPN:
- „Podstawowe kierunki pracy Departamentu IV MSW na 1964 rok” z 7.04.1964;
- „Informacja nt. współpracy operacyjnej między Wydziałami II (kontrwywiadowczym) i IV (sprawy wyznaniowe) pionu SB w ramach KW MO skierowanej przeciwko Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu” z dnia 4.04.1074;
- „Pismo ordynariusza katowickiego b-pa Herberta Bednorza do Dziekana w Piekarach Śląskich w sprawie interwencji w sprawie zatrzymanych pielgrzymów”;
- „Informacja nt. działań operacyjnych Wydziału I Departamentu IV MSW w związku z zamierzeniami elementów antysocjalistycznych wykorzystania bazy Kościoła na dzień 17 grudnia 1979” podpisaną przez naczelnika Wydziału I Departamentu IV MSW.
W przygotowaniu:
- „Losy polityków, publicystów i pisarzy okresu międzywojennego w państwie komunistycznym w latach 1945–1956 na przykładzie Jerzego Brauna” (115. rocznica urodzin)
Termin realizacji: do końca 2017 r.
- „Tadeusz Kościuszko jako bohater Polski i USA” (200. rocznica śmierci)
Termin realizacji: do końca 2017 r.
