Nowe trendy społeczne, pogłębianie współzależności, dynamiczny rozwój społeczności lokalnych i zmiany zachodzące w skali globalnej powodują coraz większe zapotrzebowanie na kształtowanie u młodych ludzi umiejętności życia i działania w zmieniającym się otoczeniu. W konsekwencji tych zjawisk wzrasta rola nauczycieli, wychowawców oraz szkoły jako instytucji edukacyjno-wychowawczej, która jak najpełniej powinna szerzyć wartości demokratyczne. Niezbędnym elementem powodzenia w realizacji tego celu jest aktywne i oparte na uczestnictwie nauczanie.
W myśl zapisów zawartych w Karcie Edukacji Obywatelskiej i Edukacji na Rzecz Praw Człowieka wszyscy nauczyciele, bez względu na staż pracy, nauczany przedmiot, liczbę godzin spędzanych w szkole, powinni „nauczać w demokracji”. Koniecznym warunkiem jest tu wzmocnienie pozycji i potencjału nauczycieli, m.in. poprzez ich doskonalenie zawodowe w zakresie edukacji obywatelskiej i edukacji na rzecz praw człowieka. Chcąc szerzyć wartości demokratyczne, nauczyciele powinni też zacieśniać współpracę z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego – społecznościami lokalnymi i organizacjami pozarządowymi. Od rodzaju podjętych działań, poziomu rozumienia i stopnia zaangażowania w sferę zjawisk społecznych będzie zależała jakość przygotowania młodego pokolenia do aktywnego i satysfakcjonującego życia w społeczeństwie demokratycznym.
Proponowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji program wspierania nauczycieli ma pomóc radom pedagogicznym w doskonaleniu 15 kompetencji opisanych w publikacji Rady Europy Edukacja obywatelska i edukacja na rzecz praw człowieka jako zadanie wszystkich nauczycieli.
Kompetencje podzielono na cztery grupy (A, B, C, D). Uwzględniają one wiedzę, warsztat metodyczny nauczycieli oraz ich gotowość do nawiązywania współpracy w szkole i poza nią. W programie zwrócono też uwagę na kompetencję ułatwiającą systematyczne weryfikowanie poziomu wiedzy, własnego warsztatu pracy, stylu nauczania, sposobu komunikacji, czyli zdolności i gotowości do autoewaluacji i autorefleksji.
Rozwijanie tych kompetencji przyczynia się do osiągnięcia wysokiej jakości pracy szkoły, pozytywnie wpływa na atmosferę oraz przygotowuje uczniów do świadomego uczestnictwa w życiu społecznym w jego różnych wymiarach, od lokalnego po globalny.
Zgodnie z założeniami programu dyrektor szkoły i ekspert programu pracujący w lokalnej placówce doskonalenia nauczycieli lub poradni pedagogiczno-psychologicznej nawiązują roczną współpracę w trakcie której rada pedagogiczna otrzyma kompleksowe wsparcie w ww. zakresie. Roczny cykl zakłada 5 spotkań eksperta z radą pedagogiczną i realizację 4 zadań projektowych.
W programie uczestniczy cała rada pedagogiczna, wspierana przez eksperta, który towarzyszy jej od etapu diagnozy aż do ewaluacji. Ekspert podczas kolejnych 5 spotkań prezentuje założenia programu, wprowadza w kompetencje z poszczególnych obszarów, przygotowuje do realizacji zadań projektowych. Na bieżąco doradza też radzie pedagogicznej, a potem podsumowuje wraz z nią całoroczną pracę.
Oddziaływanie programu jest bardziej skuteczne przy wsparciu udzielonym przez dyrektora szkoły, przystąpieniu i aktywnym uczestnictwie wszystkich nauczycieli oraz jak największej liczby uczniów. Duże korzyści przynosi włączenie do przedsięwzięcia rodziców, władz samorządowych oraz innych przedstawicieli społeczności lokalnych. Celem programu jest nie tylko indywidualne doskonalenie nauczycieli, lecz przede wszystkim stworzenie demokratycznej kultury szkoły poprzez budowanie kompetencji zespołowych oraz wspólne, usystematyzowane i konsekwentne wprowadzanie nauczania opartego na uczestnictwie wszystkich osób zaangażowanych w proces edukacyjny.
Projekt koordynuje:
Wydział Kompetencji Społecznych i Obywatelskich
Ośrodek Rozwoju Edukacji
Aleje Ujazdowskie 28, 00-478 Warszawa
tel./faks: +48 22 345 37 83
e-mail: szkola.demokracji@ore.edu.pl
Wydział Kompetencji Społecznych i Obywatelskich
Ośrodek Rozwoju Edukacji
Aleje Ujazdowskie 28, 00-478 Warszawa
tel./faks: +48 22 345 37 83
e-mail: szkola.demokracji@ore.edu.pl
